Zapobieganie i zwalczanie śnieci cuchnącej pszenicy

Śnieć cuchnąca pszenicy zaliczana jest do najgroźniejszych chorób grzybowych wywoływanych przez patogen Tilletia tritici. Choroba atakuje zarówno odmiany pszenicy jarej, jak również ozimej. Jakie są objawy i szkodliwość śnieci cuchnącej pszenicy? Na czym polega zwalczanie tej choroby?

Charakterystyka choroby

Choroba atakuje przede wszystkim pszenicę jarą i ozimą, jednak w niektórych przypadkach może porażać również inne gatunki zbóż. Chorobę wywołują patogeny Tilletia tritici zaliczane do podstawczaków.

Śnieć cuchnąca pszenicy najlepiej rozwija się przy niezbyt wysokich temperaturach występujących w momencie kiełkowania pszenicy. Są to najczęściej temperatury w przedziale od 5 do 10 °C oraz wilgotność na poziomie od 40 do 50% pełnej pojemności wodnej.

Rozwojowi choroby sprzyja również zbyt głęboki siew. Rośliny, które uległy porażeniu będą wprawdzie rozwijały się do końca okresu wegetacji, jednak nie uzyskamy z nich pożądanych plonów. W momencie, kiedy zboża znajdują się w fazie wykłoszenia, wtedy najczęściej pojawia się śnieć cuchnąca pszenicy. Objawy choroby w tej fazie nie powinny być bagatelizowane.

Jak rozpoznać śnieć cuchnącą pszenicy?

Rośliny, które uległy porażeniu, najczęściej stają się sinozielone. Wraz z ich dojrzewaniem kłosy porażonych zbóż stają się rozpierzchłe. To początkowe objawy, jakie towarzyszą chorobie, jaką jest śnieć cuchnąca pszenicy. Objawy choroby to również kłosy, które nie pochylają się. Wynika to z obecności w nich porażonych ziarniaków, które są znacznie krótsze, grubsze, a przede wszystkim lżejsze w porównaniu do ziarniaków, które nie uległy porażeniu. Porażone ziarniaki wypełnia maź o brunatnej barwie. W momencie, kiedy ziarniak zostanie uszkodzony, wydobywa się z niego charakterystyczny zapach, który przypomina zalewę śledziową. Z czasem ziarniaki stają się matowe i twardsze.

Objawy te świadczą to tym, że rośliny poraziła śnieć cuchnąca pszenicy. Objawy świadczące o obecności choroby to również źdźbła, które najczęściej są o 1/3 krótsze od źdźbeł roślin, które nie uległy porażeniu. Również obecność przez dłuższy czas roślin o barwie zielonej i obficiej krzewiących się świadczy o obecności śnieci cuchnącej pszenicy. Objawy choroby widoczne są również podczas młócenia, kiedy z kłosów wydobywa się charakterystyczny pył.

Szkodliwość śnieci cuchnącej pszenicy

W przypadku materiału siewnego, który nie został zaprawiony, porażeniu może ulec nawet 50-70% uprawianych roślin. Właśnie takiej wielkości straty może powodować śnieć cuchnąca pszenicy. Szkodliwość w postaci obniżki plonów może spowodować znaczne straty finansowe dla wielu gospodarstw rolnych. Ziarniaki, które uległy porażeniu śniecią cuchnącą pszenicy negatywnie wpływają również na produkcję zwierzęcą. Trójmetyloamina jest mikotoksyną wytwarzaną przez sprawcę śnieci cuchnącej pszenicy. Szkodliwość tego związku powoduje mniejsze przyrosty zwierząt oraz upadki w stadzie. Dlatego też bardzo ważne jest zapobieganie śnieci cuchnącej pszenicy już na etapie zakupu materiału siewnego.

Zaprawianie materiału siewnego jako sprawdzony sposób na ochronę przed chorobą

Materiał siewny pochodzący z niewiadomego źródła jest najczęstszą przyczyną rozwoju choroby. W sprzyjających warunkach zakup nieodpowiedniego materiału siewnego sprzyja występowaniu choroby, jaką jest właśnie śnieć cuchnąca pszenicy. Szkodliwość związana z dalszym rozwojem choroby może być ogromna. Dlatego też warto zaopatrywać się w materiał siewny kwalifikowany, pochodzący od sprawdzonych producentów. Zaprawianie materiału siewnego ma na celu przede wszystkim ochronę nasion przed groźnymi chorobami grzybowymi.

Kwalifikowany materiał siewny pochodzący od producenta Golden Seeds gwarantuje wykorzystanie w pełni możliwości oferowanych przez hodowcę, co przekłada się na znacznie wyższe plony, które wyróżnia wysoka jakość. Materiał siewny oferowany przez Golden Seeds oznacza więc znacznie lepszą opłacalność produkcji, a co za tym idzie – większy dochód osiągany przez rolnika. Zaprawianie nasion jest gwarancją uzyskania odpowiedniej obsady roślin, równomiernych wschodów i wyrównanych łanów. Odmiany znajdujące się w ofercie firmy są w odpowiedni sposób dostosowane do panujących na danym obszarze kraju warunków, co zapewnia ich lepszą adaptację w praktycznie każdym rejonie kraju.

Śnieć cuchnąca pszenicy – zwalczanie

Oprócz stosowania kwalifikowanego materiału siewnego istnieje jeszcze kilka sposobów zapobiegania rozwojowi śnieci cuchnącej pszenicy. Zwalczanie choroby polega m.in. na przestrzeganiu zalecanych terminów siewu. Nie wysiewa się zbyt wcześnie odmian pszenicy jarej i nie opóźnia się terminu siewu pszenicy ozimej, gdyż powoduje to wydłużanie procesu kiełkowania. Szybsze kiełkowanie w znacznym stopniu może ograniczyć rozwój śnieci cuchnącej pszenicy. Ważny jest również odpowiedni dobór odmian, które cechuje odporność na śnieć cuchnącą. Duże znaczenie odgrywa również odpowiednia agrotechnika oraz szybki rozkład pozostałych resztek pożniwnych, który może ograniczać rozwój choroby.

Najważniejsze choroby pszenicy

Bibliografia

1. Gorska-Poczopko J., Porównanie skuteczności piętnastu zapraw suchych w zwalczaniu śnieci cuchnącej pszenicy Tilletia tritici (Bjerk) Wint. Biuletyn Instytutu Ochrony Roślin. 1958, 01, s. 41-49. [Google Scholar]
2. Gorska-Poczopko J., Wypróbowanie działania nowych zapraw polskiej produkcji Fungitox-T i Fungitox-OR w zwalczaniu śnieci cuchnącej pszenicy Tilletia tritici Wint. Biuletyn Instytutu Ochrony Roślin. 1958, 02, s. 113-126. [Google Scholar]
3. Jagielski A., Przydatność Voronitu i niektórych zapraw krajowych do zwalczania śnieci cuchnącej pszenicy /Tilletia tritici Wint./. Biuletyn Instytutu Ochrony Roślin. 1971, 48, s. 61-66. [Google Scholar]
4. Kubiak K., Gwiazdowski R., Gwiazdowska D., Badania nad zastosowaniem mieszaniny bakterii propionowych i mlekowych do ograniczenia występowania wybranych chorób zbóż przenoszonych z ziarnem siewnym. Progress in Plant Protection. 2012, 52 (3), s. 603-606. [Google Scholar]
5. Witkowski W., Witkowska D., Obserwacje nad wpływem temperatury powietrza i wilgotności gleby na stopień porażenia kłosów pszenicy ozimej przez śnieć cuchnącą /Tilletia tritici Wint./. Biuletyn Instytutu Ochrony Roślin. 1962, 17, s. 191-206. [Google Scholar]