Nasiona grochu siewnego
Uprawa grochu
Groch odgrywa w świecie bardzo ważną rolę – głównie jako roślina jadalna. Najwyższe światowe plony nasion przypadają na Europę, której klimat dobrze wpasowuje się w wymagania grochu. W Polsce groch ma wysokie znaczenie zarówno jako roślina jadalna jak i pastewna. Nasiona grochu zawierają 20-26% białka, którego wartość odżywcza jest znacznie wyższa niż w przypadku zbóż, głównie z uwagi na wysoką zawartość lizyny – aminokwasu ważnego zarówno w żywności jaki i paszach dla zwierząt.
Groch siewny jest rośliną łatwą w uprawie i prowadzeniu łanu, a dobrze dobrana odmiana jako wynik wieloletniej pracy hodowlanej pozwala na bezproblemowy, łatwy zbiór i uzyskanie wysokiego plonu nasion, przy ograniczonych nakładach finansowych (szczególnie na nawożenie azotowe). Wyższa stabilność plonowania i konkurencyjność wobec chwastów niż w przypadku łubinów i bobiku, a także idealne dopasowanie do warunków klimatycznych Polski – czego brakuje w przypadku soi, stawiają groch siewny jako numer jeden pośród roślin strączkowych.
Dodatkowo, groch jest bardzo dobrym „przerywnikiem” w towarowej uprawie zbóż. Pozostawia bardzo dobre stanowisko, wcześnie zwalnia pole, pełni rolę fitosanitarną, fitomelioracyjną strukturo- i próchnicotwórczą, a także jest prosty i przede wszystkim tani (brak nawożenia N) w uprawie i ochronie, stając się idealnym przedplonem zwłaszcza dla roślin ozimych. Dodatkową, nową cechą odmianową jest niezwykła odporność na wyleganie, która sprawia, że odmiana taka jak SALAMANCA potrafi „stać” aż do samego zbioru, który w tym przypadku należy do jednej z prostszych i przyjemniejszych czynności. Groch jest najlepszym przedplonem zarówno dla rzepaku i pszenicy ozimej ale i też dla jęczmienia ozimego. Ma również podobne wymagania odnośnie stanowiska. Po zbiorze, jako słoma i masa korzeniowa pozostawia w glebie do 20 kg fosforu, do 80 kg azotu, do 60 kg potasu oraz ok. 50 kg wapnia i ok. 10 kg magnezu na 1 ha.
Odmiany grochu
Odmiany grochu siewnego charakteryzują się dużą różnorodnością i tym samym zróżnicowaną przydatnością w zależności od kierunku uprawy i wykorzystania (m.in. jadalne, na paszę, jako suche nasiona i zielonkę). Wyniki badań odmian rejestrowanych w ostatnich latach potwierdzają postęp hodowlany, związany ze wzrostem potencjału plonowania, poprawą odporności odmian na choroby oraz wyleganie. Szczególnie polecanym grochem jest stojąca odmiana SALAMANCA, która plonuje na poziomie 5 t/ha w Polskich warunkach klimatycznych.
Siew grochu
Groch siewny kiełkuje już w temperaturze 2-3 stopni C, dlatego siew powinien być wykonany tak szybko jak to jest możliwe. Niska temperatura po siewie przyczynia się do lepszego ukorzenienia się roślin, a także umożliwia przejście procesu jaryzacji – procesu niezbędnego do wejścia w generatywną fazę rozwoju, co w konsekwencji wpływa na wysokość uzyskanego plonu nasion. Głębokość siewu wynosi od 4-5 cm (gleby ciężkie) do 6-8 cm (gleby lekkie), ma to związek z hypogeicznym kiełkowaniem (liścienie pozostają pod ziemią) grochu. Dodatkowo, taka głębokość chroni kiełkujące rośliny przed działaniem herbicydów doglebowych stosowanych zaraz po siewie.
Optymalna obsada roślin dla odmian jadalnych wnosi 80-120 kiełkujących nasion na 1m2. Odmiany pastewne wysiewa się w nieco niższym zagęszczeniu – 75-100 kiełkujących nasion na 1m2. Stojący groch SALAMANCA, zgodnie z zaleceniami hodowcy, umożliwia wysiew w gęstości 70-80 roślin/m2 co przyczynia się również do niższego kosztu obsiewu 1 ha w porównaniu do innych odmian. Masa wysiewu zależy od parametrów kwalifikowanego materiału siewnego takich jak masa tysiąca nasion, zdolność kiełkowania i czystość. Z reguły w przypadku grochów wynosi ona 220-280 kg/ha (stojący groch SALAMANCA – 180-230kg/ha).
Nasiona grochu
Nasiona grochu przed siewem warto zaszczepić bakteriami brodawkowymi przy pomocy nitraginy lub innych preparatów zawierających symbiotyczne bakterie brodawkowe. Nawożenie grochu siewnego ogranicza się do stosowania potasu i fosforu. Na 1 tonę nasion, groch pobiera 15-20 kg P2O5 oraz 35-45 kg K2O. Z racji symbiozy roślin strączkowych z bakteriami brodawkowymi mającymi zdolność do wiązania azotu atmosferycznego, nawożenie azotem może być całkowicie wykluczone. Jednak aby maksymalnie wykorzystać potencjał grochu, zaleca się zastosowanie 20-30 kg N przedsiewnie lub „pod korzeń” siewnikiem, który umożliwia aplikację nawozu podczas siewu. Tzw. dawka startowa azotu, ma za zadanie odpowiednie odżywienie młodych roślin do czasu aż symbioza z bakteriami osiągnie pełnię swojej funkcjonalności (w ok. 3 tygodniu wegetacji).
Zbiór grochu siewnego od zawsze stanowił problem ze względu na podatność odmian na wyleganie, czyli położenie łanu związane z niekorzystnymi czynnikami atmosferycznymi, genetycznymi, agrotechnicznymi lub pojawiającymi się chorobami. Groch stojący jest alternatywą w wysiewie dla zbóż jarych. Odmiany grochu stojącego nie wylegają, co jest bardzo korzystną cechą zwłaszcza, jeżeli chodzi o zbiór, który należy przeprowadzić, gdy 80-90% nasion jest w pełni dojrzałych. Korzystnie wychodzi również zbiór grochu przy nieco wyższej wilgotności nasion wynoszącej 16-17%. Nasiona takie są bardziej sprężyste i mniej pękają podczas zbioru i przesypywania, co w znacznym stopniu ogranicza uszkodzenia. Należy jednak pamiętać, że do dłuższego przechowywania nasiona powinny mieć wilgotność poniżej 15%. W przypadku grochu stojącego rośliny tworzą silny i zwarty łan, dzięki czemu jego zbiór jest niezwykle szybki i łatwy.