Nawożenie dolistne pszenicy ozimej – krok po kroku

Zbilansowane nawożenie jest warunkiem koniecznym do osiągnięcia satysfakcjonującego plonu. Głównym źródłem składników pokarmowych dla roślin jest gleba. Jednak strategia nawozowa powinna uwzględniać zarówno nawożenie doglebowe, jak i dolistne pszenicy. Zapewni to zaopatrzenie roślin w potrzebne substancje odżywcze w trakcie całej wegetacji. Ponadto zdarzają się sytuacje gdy pobieranie substancji z gleby jest niemożliwe np. przy suszy fizjologicznej lub gdy pierwiastki znajdują się w nieprzyswajalnych formach.

Nawożenie dolistnie zbóż – termin

Bardzo istotne jest wykonanie nawożenia dolistnego w odpowiedniej fazie rozwojowej zboża. Nie stosujemy go na bardzo młodych roślinach, które wykształciły zaledwie kilka liści. Efektem tego byłoby głównie opryskanie roztworem gleby. Nawożenie dolistne przeprowadzamy na roślinach w czasie intensywnego wzrostu wegetatywnego, kiedy zapotrzebowanie pszenicy jest największe – od krzewienia aż do kłoszenia się.

Kolejnym, bardzo ważnym aspektem są warunki pogodowe, w których ma być przeprowadzone nawożenie. Pamiętajmy, że sam zabieg, choć często konieczny, jest dodatkowym stresem dla rośliny. Muszą one bowiem, zasymilować substancje dodane z zewnątrz, dostarczane za pośrednictwem zimnej wody. Wykonanie zabiegu w nieodpowiednich warunkach może skutkować uszkodzeniem roślin. Roztworu mocznika, jak i innych składników pokarmowych nie należy stosować:

• W słoneczną pogodę,
• Bezpośrednio przed lub po przymrozkach (odstęp 2–3 dni),
• Przy niskiej wilgotności powietrza,
• Przy niepełnym turgorze tkanek liści,
• Gdy temperatura sięga powyżej 20°C  (może to doprowadzić do poparzenia roślin).

W związku z powyższym, najodpowiedniejszym czasem na wykonanie zabiegu dokarmiania jest wieczór lub wczesne godziny poranne, nasłonecznienie powinno być umiarkowane. Wilgotność powietrza powinna wynosić powyżej 60% – wtedy roślina jest w stanie pobrać składniki dostarczane w nawozie.

Azot w dolistnym dokarmianiu zbóż

Azot jest pierwiastkiem najbardziej znaczącym w tworzeniu struktury plonu, jak i jego jakości. Poza nawożeniem doglebowym warto stosować go w formie dokarmiania dolistnego. Azot jest bardzo szybko przemieszczany z powierzchni liścia do jego wnętrza. Trwa to około kilku godzin. Powszechnie stosowanym nawozem w procesie dokarmiania pszenicy ozimej wiosną jest mocznik. Pamiętajmy, że im starsza jest roślina, tym niższe stężenia roztworów należy stosować. Przy optymalnych warunkach pogodowych zaleca się następujące stężenia:

• 12—20% w fazie krzewienia,
• 8—10% w fazie strzelania w źdźbło,
• 6—8% koniec strzelania w źdźbło.

Pamiętajmy o uwzględnieniu warunków pogodowych. W przypadku roślin osłabionych długą zimą należy zmniejszyć stężenie nawet do 8—10%.

Wskazanym okresem do przeprowadzenia dokarmiania azotem są fazy od krzewienia do kłoszenia się. Warto pamiętać, że w praktyce nie jesteśmy w stanie pokryć całego zapotrzebowania roślin na azot, stosując wyłącznie nawożenie dolistne zbóż.

Czym dokarmiać dolistnie pszenicę ozimą wiosną?

Poza azotem warto dostarczyć inne makroelementy szczególnie siarkę i magnez. Nawożenie to można przeprowadzić w podobnym terminie co dokarmianie azotem. Pamiętajmy jednak, że podobnie jak w przypadku azotu, dokarmianiem dolistnym możemy pokryć jedynie część zapotrzebowania roślin na te pierwiastki.

Dodatkowo niebagatelny wpływ na plonowanie ma dokarmianie mikroelementami. Nawożenie dolistne może pokryć całość zapotrzebowania roślin na te pierwiastki. W nawożeniu pszenicy największe znaczenie mają miedź, mangan i cynk. W zależności od potrzeb zaleca się przeprowadzenie jednego lub dwóch zabiegów.

Zaleca się wykonanie dokarmiania mikroelementami w fazach od krzewienia do początku strzelania w źdźbło. Wykonanie zabiegu w późniejszym terminie jest mniej efektywne, a w przypadku miedzi stosowanej w większej ilości nawet toksyczne. Trudne jest dokładne zdefiniowanie potrzeb uprawy na mikroelementy. Należy wziąć pod uwagę dostępność składników z gleby jak i formę chemiczną stosowanego nawozu. Preparaty siarczanowe stosuje się w znacznie wyższych dawkach niż produkty chelatowe. Wynika to z większej przyswajalności tych drugich.

Jak prawidłowo nawozić pszenicę ozimą?

Nawożenie dolistne pszenicy przeprowadza się z użyciem wodnych roztworów nawozów o odpowiednim stężeniu. Jest to kluczowe, ponieważ stosując ciecz roboczą o zbyt wysokim stężeniu składnika, możemy poparzyć rośliny. Natomiast w odwrotnej sytuacji nawożenie jest nieekonomiczne i nie przynosi spodziewanych efektów. Dla zwiększenia efektywności nawożenia dolistnego można stosować:

• Surfaktanty – obniżają napięcie powierzchniowe kropel cieczy opryskowej. Krople są równomiernie rozłożone na powierzchni rośliny,
• Adiuwanty – Ułatwiają absorpcję składnika przez liść. Powodują większą przyczepność kropel cieczy opryskowej oraz minimalizują jej ściekanie z powierzchni rośliny,
• Humektanty – podnoszą skuteczność nawożenia. Reagują na niewielką ilość wody, co pozwala na wielkokrotną reaktywację osadu.

Istnieją zalecenia, aby wykonywać dokarmianie dolistne roztworami składającymi się z wielu składników. Przykładowo, do roztworu mocznika można dodać siarczan magnezu, który dodatkowo chroni roślinę przed poparzeniem (pod warunkiem że mocznik jest stosowany w bezpiecznym stężeniu).

Wszystkie wymienione składniki: mocznik, mikroelementy, magnez i siarkę można stosować łącznie. Należy jednak pamiętać, że im więcej składników zastosujemy, tym stężenie roztworu powinno być odpowiednio niższe.

Nawożenie dolistne pszenicy – podsumowanie

Prawidłowa strategia nawożenia powinna uwzględniać zarówno nawożenie doglebowe jak i dolistne. Warto stosować dolistne dokarmianie roślin, ze względu na przyśpieszone pobieranie w porównaniu z nawozami doglebowymi. Bardzo szybko można spodziewać się efektów po ich zastosowaniu na roślinach o ograniczonych możliwościach pobierania składników z gleby. Są to np. warunki suszy fizjologicznej, osłabienie roślin po długiej zimie, występowanie pierwiastków w nieprzyswajalnych formach.

Pamiętajmy, że warto przeprowadzać dokarmianie dolistne roztworem cieczy składających się z kilku składników. Warto zwrócić uwagę na fakt, że nie jesteśmy w stanie pokryć całych potrzeb pokarmowych pszenicy na makroelementy, stosując wyłącznie nawożenie dolistne. Inaczej jest w przypadku mikroelementów. Z tych ostatnich najbardziej istotne w rozwoju pszenicy są miedź, mangan i cynk.

Przeczytaj również: Sklejanie kłosów pszenicy – czy warto?

Bibliografia

1. Buczek J., Tobiasz-Salach R., Bobrecka-Jamro D., Wpływ nawożenia dolistnego i zmniejszonych dawek herbicydu na plon i cechy jakościowe ziarna pszenicy ozimej. Fragmenta Agronomica. 2012, 29 (1), s. 7-15. [Google Scholar]
2. Domska D., Porównanie wpływu doglebowego i dolistnego nawożenia azotem i miedzią na zawartość białka w ziarnie pszenicy ozimej i jego jakość. Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Agricultura. 1996, 63, s. 97-105. [Google Scholar]
3. Jaskulski D., Piekarczyk M., Jaskulska I., Wpływ nawożenia dolistnego makro- i mikroelementami na plon i jakość technologiczną ziarna pszenicy ozimej uprawianej w krótkotrwałej monokulturze. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 2011, 559. [Google Scholar]
4. Makarewicz A., Gąsiorowska B., Cybulska A., Wpływ dolistnego nawożenia azotem na wybrane parametry jakościowe ziarna pszenicy ozimej. Fragmenta Agronomica. 2012, 29 (1), s. 105-113. [Google Scholar]
5. Rogalski L., Wpływ dolistnego dokarmiania łączonego z ochroną roślin na plonowanie pszenicy ozimej. Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Agricultura. 1994, 57, s. 111-118. [Google Scholar]
6. Sztuder H., Świerczewska M., Wpływ nawozów dolistnych na cechy jakościowe ziarna niektórych odmian pszenicy ozimej i jarej. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 2002, 484 (2), s. 669-674. [Google Scholar]