Jęczmień jary a przymrozki

Wiosenne przymrozki pojawiają się w Polsce niemal każdego roku. Mają one negatywny wpływ na rośliny, ponieważ pogarszają ich kondycję, a także powodują obniżkę plonu i parametrów jakościowych ziarna. Jęczmień jary jest zbożem wrażliwym na spadki temperatur, dlatego uprawiając go, ważne jest, by wiedzieć jak o niego dbać.

Przyczyny powstawania i podział przymrozków

Przymrozki występujące na początku sezonu wegetacyjnego są szczególnie niebezpieczne dla zbóż jarych. Na występowanie przymrozku w danym regionie wpływa:

• ukształtowanie terenu,
• bliskość zbiorków wodnych i cieków wodnych,
• rodzaj podłoża, na którym uprawiany jest jęczmień.

Czynniki te wpływają na powstawanie różnych łatwiejszych lub trudniejszych do przewidzenia typów przymrozków.

Przymrozki często występują w obniżeniach terenu, w pobliżu dolin rzek, jezior oraz na terenach górskich i podgórskich.

Przygotowanie stanowiska pod jęczmień jary

Wrażliwość jęczmienia jarego na przymrozki

Straty, jakie mogą powodować przymrozki w uprawie poszczególnych odmian jęczmienia jarego, uzależnione są od wielu czynników. Zalicza się do nich:

• wrażliwość odmiany na spadki temperatur,
• fazę rozwojową rośliny,
• czas trwania przymrozku,
• intensywność przymrozku.

Jęczmień jary jest gatunkiem bardzo wrażliwym, dlatego już przy niewielkich spadkach temperatury może ulegać poważnym uszkodzeniom. Największe straty na plantacji, przymrozki wyrządzają późną wiosną, kiedy rośliny w pełni wegetują, a charakterystycznym objawem przemarznięcia u jęczmienia jarego są żółte końcówki liści.

Przymrozki obniżają kondycję roślin, a także jakość i wielkość plonu. Ponadto, utrudniają wykonywanie chemicznych zabiegów ochrony roślin, zwłaszcza tych herbicydowych i mogą prowadzić do znacznego spadku odporności poszczególnych odmian na agrofagi.

Wiosenne przymrozki a termin siewu

Jęczmień jary jest najwrażliwszym gatunkiem na chłód i najbardziej tolerancyjnym na opóźniony siew. Dlatego powinien być wysiany jako ostatni spośród wszystkich zbóż jarych. Jak więc wygląda zależność między jęczmieniem jarym a przymrozkami? W początkowym okresie po siewie, temperatura poniżej 8°C hamuje jego rozwój, dlatego sieje się go w dobrze ogrzaną glebę.

Odporność jęczmienia jarego na spadki temperatur związana jest m.in. z wyborem odpowiedniej odmiany, a także z panującymi w danym miejscu i czasie warunkami atmosferycznymi, agrotechnicznymi oraz glebowymi. Dodatkowo, wpływ na jego odporność ma termin siewu.

Jak zapobiec negatywnym skutkom przymrozków?

1. W okresie spodziewanych przymrozków nie zaleca się wykonywania zabiegów spulchniających glebę, ponieważ spulchnione podłoże znacznie szybciej ulega ochłodzeniu.
2. Odpowiednie nawożenie jęczmienia nawozami potasowymi i fosforowymi, podnosi odporność roślin na przymrozki.
3. Warto pamiętać o zaopatrzeniu jęczmienia w mikroskładniki, takie jak miedź (Cu), mangan (Mn) i cynk (Zn). Pozwalają one utrzymywać rośliny w dobrej kondycji w niesprzyjających warunkach.
4. Stosowanie stymulatorów wzrostu, zwiększa odporność roślin na przymrozki oraz zapewnia szybką regenerację jęczmienia po powstałych uszkodzeniach mrozowych. Zastosowanie odpowiedniego preparatu jest jednak w stanie pomóc uprawom tylko w momencie, kiedy powstałe uszkodzenia nie są zbyt silne.

Biostymulatory – ratunek dla zbóż po przymrozkach

Bibliografia

1. Kurowski T.P., Wanic M., Nowicki J., Kostrzewa M., Sargalski D., Fitosanitarna ocena mieszanki zbożowo-strączkowej jako przedplonu dla jęczmienia jarego. Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura. 2005, 4 (1). [Google Scholar]
2. Mazur Z., Orlik T., Plonowanie niektórych roślin w zróżnicowanych warunkach erodowanego terenu lessowego. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 1985, 311, s. 53-71. [Google Scholar]
3. Niklewski M., Uprawa roślin na stokach w układzie naturalnym w świetle doświadczeń polowych. Roczniki Gleboznawcze. 1963, 13 (dodatek), s. 101-108. [Google Scholar]
4. Tomaszewski Z., Koczowska I., Idzkowska M., Stan, potrzeby i kierunki rozwoju hodowli roślin zbożowych i pastewnych w regionie olsztyńskim. Postępy Nauk Rolniczych. 1980, 27 (2), s. 23-38. [Google Scholar]
5. Tworkowski J., Przebieg wschodów i wartość siewna nasion jęczmienia jarego uzyskanych w różnych warunkach siedliskowych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 1983, 258, s. 265-280. [Google Scholar]