Czym się różni jęczmień paszowy od browarnego?

Plony jęczmienia w Polsce przeznacza się przede wszystkim na cele paszowe i browarne. Agrotechnika jęczmienia paszowego jest podobna do agrotechniki jęczmienia browarnego. Różnice związane są przede wszystkim z koniecznością spełnienia warunków browarni w przypadku ziarna jęczmienia browarnego. Na czym więc polegają różnice między jęczmieniem paszowym a browarnym?

Jęczmień paszowy a browarny

Różnice związane z uprawą jęczmienia przeznaczonego na cele paszowe i browarne dotyczą przede wszystkim zapotrzebowania roślin poszczególnych odmian na składniki pokarmowe, które w szczególności dotyczą nawożenia azotowego. Ziarno jęczmienia browarnego służy do produkcji słodu jęczmiennego, który potrzebny jest w procesie fermentacji alkoholowej piwa i whisky. Różnice między jęczmieniem paszowym a browarnym polegają na tym, że ziarno jęczmienia browarnego powinno spełniać warunki słodowni. Na cele browarnicze uprawia się odmiany jęczmienia, które oceniane są pod względem parametrów jakościowych ziarna oraz słodu i brzeczki. Ziarno jęczmienia przeznaczonego na cele browarne powinno wyróżniać odpowiednie wyrównanie, a także określona zawartość białka.

Różnice w zawartości białka w ziarnie

Jęczmień, który przeznacza się na pasze wymaga stosowania zwiększonych średnich dawek azotu. Ma to duże znaczenie, ponieważ azot odpowiedzialny jest za zawartość białka w ziarnie. Jęczmień browarny odbiega od jęczmienia, który przeznaczony jest na paszę zarówno, jeśli chodzi o cenę, jak i kwestie przetwórcze. Różnice wynikają z zawartości białka w ziarnie. Najważniejszym wymogiem oceny wartości browarnej jest właśnie procentowa zawartość białka w suchej masie ziarna. W przypadku jęczmienia przeznaczanego na cele browarne zawartość białka powinna wynosić maksymalnie 11%. Ponadto ziarno jęczmienia browarnego powinno posiadać ładną i jednocześnie zdrową łuskę bez pleśni i zanieczyszczeń oraz szkodników. Ziarno jęczmienia przeznaczonego do produkcji piwa powinno mieć delikatną, jednolitą żółtą barwę, a także lekko lśniącą, cienką i lekko pomarszczoną skórkę.

Jakie kryteria musi spełnić ziarno jęczmienia browarnego?

Aby sprostać wymaganiom browarni należy dbać o plantację w całym okresie wegetacji, wykonując zalecane zabiegi agrotechniczne i przestrzegając terminów ich przeprowadzenia. Browary, które skupują plon stawiają kryteria, które dotyczą m.in. odpowiedniej wilgotności ziarna na poziomie 15%, zanieczyszczenia ziarna do 3% oraz wysokiego wyrównania – powyżej 90%. Największy problem stanowi zbyt wysoka zawartość białka w ziarnie, która wiąże się ze zbyt wysokim nawożeniem azotowym w fazie „nalewania ziarna” przy utrzymujących się niedoborach wody. Nieodpowiednia zawartość białka powoduje obniżkę zawartości skrobi, co ma negatywny wpływ na wydajność ekstraktu i na zmętnienie piwa. Ważnym kryterium dotyczącym ziarna jęczmienia, które przeznacza się na cele browarne jest także energia kiełkowania. Najwyższą wartością odznacza się ziarno, którego energia kiełkowania jest większa od 95% w przypadku I klasy jakościowej.

Podobieństwa między jęczmieniem paszowym a browarnym

Zarówno jęczmień paszowy, jak również jęczmień browarny zaliczane są do zbóż o krótkim okresie wegetacyjnym. W obu przypadkach ich system korzeniowy nie jest najlepiej rozwinięty, dlatego też są dość wrażliwe na ujemne temperatury, zwłaszcza w początkowych fazach rozwojowych. Ponadto niekorzystnie wpływa na nich niedobór wody, a także makro- i mikroelementów. Podobieństwa związane są również z tym, że oba zboża nie radzą sobie z zachwaszczeniem. Wysiew zarówno jęczmienia paszowego, jak również browarnego przeprowadza się na odpowiednio nagrzane podłoże. W momencie, kiedy temperatura po siewie spada poniżej wartości 8°C, wówczas wzrost i dalszy rozwój roślin jest niemożliwy. Oba gatunki mają duże wymagania wodne, zwłaszcza w fazie strzelania w źdźbło. Podobieństwa między jęczmieniem paszowym a browarnym dotyczą także wymagań glebowych, co związane jest z krótkim okresem wegetacji oraz słabo rozwiniętym systemem korzeniowym.

Podobieństwa w wymaganiach glebowych

Duże znaczenie w powodzeniu uprawy jęczmienia ma wybór odpowiedniego materiału siewnego, a także sam termin siewu. Jęczmień przeznaczony na cele paszowe i browarne najlepiej wysiewać w III dekadzie marca lub w I dekadzie kwietnia. Zarówno jeden, jak i drugi wysiewa się najpóźniej spośród wszystkich zbóż jarych. Z uwagi na słaby system korzeniowy, a także krótki okres wegetacji jęczmień ma dość duże wymagania glebowe. Najlepiej udaje się na stanowiskach kompleksu pszennego dobrego lub żytniego bardzo dobrego utrzymanych w dobrej kulturze rolnej. Zarówno jęczmień paszowy, jak również jęczmień browarny uprawia się na glebach o pH od 5,5 do 6. Najlepszymi przedplonami dla jęczmienia są rośliny okopowe oraz oleiste. Jeśli chodzi o nawożenie fosforem i potasem, jest ono jednakowe w przypadku uprawy jęczmienia paszowego i browarnego.

Bibliografia

1. Klikocka H., Głowacka A., Juszczak D., Wpływ zróżnicowanych sposobów uprawy roli i nawożenia mineralnego na efekty ekonomiczne uprawy jęczmienia jarego. Fragmenta Agronomica. 2011, 28 (2), s. 44-54. [Google Scholar]
2. Kurzyńska B., Uprawa jęczmienia jarego na cele pastewne i browarne. Biuletyn Informacyjno-Handlowy. Ośrodek Doradztwa Rolniczego Boguchwała. 2001, 01, s. 7-8. [Google Scholar]
3. Lepiarczyk A., Stępnik K., Produkcyjność jęczmienia jarego uprawianego w płodozmianie w zależności od systemu uprawy roli. Fragmenta Agronomica. 2009, 26 (1), s. 59-66. [Google Scholar]
4. Małecka I., Blecharczyk A., Pudełko J., Możliwości uproszczeń w uprawie roli pod jęczmień jary. Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura. 2004, 03 (2), s. 89-96. [Google Scholar]
5. Noworolnik K., Holubowicz-Kliza G., Uprawa jęczmienia jarego na cele browarne. Instrukcja Upowszechnieniowa. Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. 2007, 133, s. 1-46. [Google Scholar]
6. Noworolnik K., Leszczyńska D., Brzoska F., Uprawa jęczmienia jarego na cele pastewne. Instrukcja Upowszechnieniowa. Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. 2009, 165, s. 1-36. [Google Scholar]
7. Szarzyńska J., Odmiany jęczmienia jarego. Przegląd Zbożowo-Młynarski. 2019, 63 (4), s. 26-30. [Google Scholar]