Faza strzelania w źdźbło
Spis treści
Dni się wydłużają. Rośnie średnia dobowej temperatury powietrza. Rośliny zbożowe przechodzą w kolejną fazę rozwojową. Jest to faza strzelania w źdźbło.
Kiedy przypada i jak długo trwa faza strzelania w źdźbło?
Maj jest miesiącem strzelania w źdźbło zbóż ozimych. Następnie przychodzi czas na zboża jare. Faza strzelania w źdźbło (BBCH 30-39) obejmuje fazy:
- początku wzrostu źdźbła (BBCH 30),
- pierwszego kolanka (BBCH 31),
- drugiego kolanka (BBCH 32),
- trzeciego kolanka (BBCH 33),
- pełnię strzelania w źdźbło (BBCH 35-39).
Proces ten kończy się całkowicie rozwiniętym liściem flagowym. Ponadto widoczny jest języczek liściowy ostatniego ogonka. Faza ta stanowi główny etap rozwoju generatywnego roślin zbożowych. Kształtuje się wtedy bowiem liczba płodnych kłosów, w tym kłosków w kłosie oraz kwiatków w kłosku, z których następnie powstają ziarniaki. Jest to okres krytyczny w rozwoju roślin zbożowych. To właśnie wtedy dochodzi do intensywnego przyrostu biomasy roślinnej. Wiąże się to także z dużym zapotrzebowaniem roślin zbożowych na wodę oraz składniki pokarmowe.
Najważniejsze choroby pszenicy
Początek fazy strzelania w źdźbło – BBCH 30
Faza BBCH 30 to inaczej faza początku wzrostu źdźbła. Węzeł krzewienia podnosi się i w efekcie pierwsze międzywęźle zaczyna się wydłużać. Początek fazy strzelania w źdźbło trwa bardzo krótko. Potrzebne jest wilgotne podłoże i temperatura powietrza od 15 do 20°C. Wówczas faza BBCH30 może trwać tylko przez jeden dzień. Z kolei przy temperaturze powietrza utrzymującej się w przedziale od 8 do 10°C faza ta może trwać kilka dni.
Faza strzelania w źdźbło poprzedzana jest fazą końca krzewienia.
Początkowo symptomy są słabo zauważalne. Przede wszystkim zwiększa się wielkość i masa liści. Następnie dochodzi do pogrubienia pędów. Od fazy BBCH 30 rozpoczyna się wydłużanie pędu zbóż. Jednocześnie rośliny kończą krzewienie. Przed fazą strzelania w źdźbło wszystkie rozkrzewienia są już wytworzone. Z rozkrzewień, które pojawiają się po zakończeniu tej fazy nie uzyska się już plonu.
Faza strzelania w źdźbło dla zbóż ozimych oznacza ich przejście z fazy wegetatywnej do fazy generatywnej. Świadczy o tym uformowana już mikroskopijna struktura kłosa. Na tym etapie rozwoju kształtuje się liczba kłosków, a tym samym ostateczna wielkość kłosa.
Faza pierwszego kolanka – BBCH 31
Po fazie strzelania w źdźbło zboża przechodzą w fazę pierwszego kolanka (BBCH-31). Ten etap trwa nieco dłużej. Jednak czas ten uzależniony jest od wilgotności względnej powietrza oraz od temperatury powietrza. W fazie BBCH 31 wyczuwalne jest pierwsze dolne kolanko. Najczęściej umieszczone jest ono ok. 2 cm nad powierzchnią podłoża. Kolanko przybiera postać zgrubienia na pędzie głównym zboża.
Faza drugiego kolanka – BBCH 32
Faza BBCH 32 to faza drugiego kolanka. Pojawia się ono zwykle w odległości od 1 do 3 cm nad pierwszym kolankiem pędu głównego zboża.
Natomiast na pędach bocznych kolanka zawiązują się w późniejszym terminie. Potrzebują one bowiem wyższej temperatury oraz dłuższego dnia.
Faza strzelania w źdźbło BBCH 32 charakteryzuje się zauważalnym na przekroju zawiązkiem kłosa lub wiechy z widocznymi kłoskami.
Zboża osiągają wówczas wysokość od 15 do 25 cm. Ponadto ich źdźbła są grubsze.
Faza trzeciego kolanka – BBCH 33
W fazie BBCH 33 zwanej inaczej fazą trzeciego kolanka, widoczny jest dalszy wzrost pędu. Co więcej, tworzy się kolejne kolanko oraz liście źdźbłowych. Międzywęźla, czyli odcinki między nimi stają się dłuższe i cieńsze.
BBCH 35-39 – strzelanie w źdźbło
Faza BBCH 35-38 to inaczej pełnia strzelania w źdźbło. Faza ta obejmuje tworzenie kolejnych węzłów i międzywęźli oraz rozwój liści. Jej koniec to rozwój liścia flagowego w fazie BBCH 39. Źdźbła główne i podstawowe zbóż zazwyczaj wykształcają 5 międzywęźli. Natomiast żyto wykształca ich 5 lub 6. Wraz ze wzrostem źdźbeł następuje wzrost liści. Liczba liści równa jest liczbie międzywęźli. Dwa ostatnie międzywęźla kończą swój wzrost pod koniec fazy strzelania w źdźbło. Następuje wówczas rozwój ostatniego liścia (liścia flagowego). Wyrasta on z najwyższego węzła. Liść ten zachowuje żywotność najdłużej i powinien być utrzymany w dobrej kondycji. Jest to ważne, ze względu na funkcję jaką pełni. Liść flagowy zaopatruje tworzące się w późniejszym okresie ziarniaki w produkty fotosyntezy. To zaś decyduje o wielkości i jakości plonu.
Nawożenie zbóż w fazie strzelania w źdźbło
Niedobór składników pokarmowych w fazie strzelania w źdźbło może prowadzić do spadku plonu ziarna zbóż. Dlatego zaleca się nawożenie doglebowe azotem (druga dawka). Ponadto warto zaaplikować magnez i siarkę. Wyjątek stanowi jęczmień browarny, który nie powinien być nawożony azotem.
W całej fazie rozwojowej BBCH 3 ważne jest również nawożenie dolistne zbóż makro- oraz mikroelementami.
Nawożenie dolistne w tej fazie należy przeprowadzić co najmniej dwukrotnie. Szczególne znaczenie w tej fazie odgrywa miedź, cynk, mangan, bor a także molibden. W fazie strzelania źdźbło zaleca się stosowanie regulatorów wzrostu. Ich zadaniem jest skracanie źdźbła. Omawiana faza to również okres zapobiegania łamliwości podstawy źdźbła zbóż. Jest to też pierwszy etap zwalczania mączniaka.
Bibliografia
- Aniola M., Fazy rozwojowe zbóż pod mikroskopem. Top Agrar Polska. 2015, 12, s. 70-73. [Google Scholar]
- Boratyński K., Wilk K., Zietecka M., Staniszewska J., Zawartość miedzi, manganu i cynku w różnych fazach rozwojowych pszenicy ozimej w zależności od poziomu nawożenia mineralnego. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 1976, 179, s. 131-139. [Google Scholar]
- Kozdoj J., Oracka T., Ciepły J., Analiza stadium morfogenezy kłosa pędu głównego pszenicy jarej w fazie strzelania w źdźbło. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. 2003, 230, s. 81-94. [Google Scholar]
- Makarewicz A., Gąsiorowska B., Cybulska A., Wpływ dolistnego nawożenia azotem na wybrane parametry jakościowe ziarna pszenicy ozimej. Fragmenta Agronomica. 2012, 29 (1), s. 105-113. [Google Scholar]
- Michalska M., Wanic M., Kostrzewska M.K., Konkurencja pomiędzy jęczmieniem jarym a grochem siewnym w zróżnicowanych warunkach glebowych. Cz. I. Akumulacja biomasy i tempo wzrostu roślin. Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura. 2008, 07 (2), s. 69-86. [Google Scholar]
- Woźniak A., Plonowanie i jakość ziarna pszenicy jarej zwyczajnej (Triticum aestivum L.) i twardej (Triticum durum desf.) w zależności od poziomu agrotechniki. Acta Agrophysica. 2006, 3 (8), s. 755-763. [Google Scholar]