Technologia uprawy pszenicy jarej

Pszenica jara zaliczana jest do zbóż o dużych wymaganiach pokarmowych i glebowych. Jej system korzeniowy jest słabo rozwinięty, a jego prawidłowy rozwój uzależniony jest od wielu czynników. Tylko odpowiednia technologia uprawy pszenicy jarej zapewni jej prawidłowy wzrost i rozwój oraz wysokie plony.

Technologia uprawy pszenicy jarej

Pszenica jara ma wysokie wymagania wodne. W latach, w których pojawiają się niedobory opadów, może zareagować spadkiem plonu. Największe wymagania wodne pojawiają się w fazie krzewienia, strzelania w źdźbło oraz kłoszenia. Jej system korzeniowy jest słabo rozwinięty, dlatego też wrażliwa jest na niedobory opadów i okresowe susze. Prawidłowa technologia uprawy pszenicy jarej może zapewnić jej wysokie i dobre jakościowo plony. Pszenica jara nie ma zbyt wysokich wymagań cieplnych. Wytrzymuje spadki temperatur do -6°C.

Wymagania klimatyczno glebowe pszenicy jarej

Pszenica jara kiełkuje w temperaturze od 1 do 3°C. Do fazy krzewienia optymalna temperatura mieści się w przedziale od 6 do 8°C. W fazie strzelania w źdźbło wykazuje wrażliwość na temperatury dobowe, które przekraczają 14°C. W fazie nalewania ziarna temperatura powyżej 17°C powoduje spadek plonów. Stosowanie odpowiedniej technologii uprawy pszenicy jarej ma ogromny wpływ na wielkość uzyskiwanych plonów.

Pszenica jara najlepiej plonuje na dobrych glebach, które cechują duże zdolności związane z magazynowaniem wody. Najlepiej rośnie na kompleksie pszennym bardzo dobrym i dobrym. Sprzyja jej również kompleks żytni bardzo dobry. Na tym ostatnim jej plonowanie może być zmienne, jednak przy regularnym odkwaszaniu gleby może osiągać również wysokie plony. Optymalne pH gleby mieści się w przedziale od 5,5 do 6,5. Pszenicy jarej nie powinno uprawiać się na glebach lekkich, podmokłych i kwaśnych. Optymalna suma opadów dla pszenicy jarej mieści się w przedziale od 200 do 240 mm.

Przedplony i uprawa roli dla pszenicy jarej – technologia uprawy

W przypadku efektywnej uprawy duże znaczenie odgrywają przedplony pszenicy jarej. Technologia uprawy wymaga doboru odpowiednich roślin przedplonowych. Najlepszy przedplon stanowią rośliny okopowe na oborniku. Funkcję przedplonów mogą spełniać również warzywa. Dobrym przedplonem są rośliny oleiste, strączkowe i motylkowe drobnonasienne oraz ich mieszanki z trawami. Najgorszym przedplonem są zboża – głównie pszenica ozima, jęczmień jary i owies.

W przypadku właściwej technologii uprawy pszenicy jarej duże znaczenie odgrywa uprawa roli. Po roślinach okopowych zaleca się wykonanie zabiegu kultywatorowania. Następnie warto przeprowadzić orkę przedzimową. W przypadku, gdy przedplon stanowiły zboża, wykonuje się zespół uprawek pożniwnych (płytki lub głęboki, w zależności od stopnia zachwaszczenia). Po roślinach strączkowych stosuje się zabieg talerzowania oraz rozdrabniania resztek pożniwnych, a w trzeciej dekadzie października przeprowadza się średniej głębokości orkę przedzimową, którą zostawia się w ostrej skibie. Technologia uprawy pszenicy jarej w przypadku roślin motylkowych polega na płytkim zniszczeniu darni, a następnie na wykonaniu podorywki. Wiosną warto zastosować włókę lub agregat uprawowy.

Siew i nawożenie pszenicy jarej

W zależności od rejonu i panujących w nim warunków atmosferycznych siew pszenicy jarej wykonuje się tak wcześnie, jak tylko jest to możliwe. Wówczas rośliny będą miały czas na odpowiedni rozwój. Optymalnym terminem siewu pszenicy ozimej jest okres od III dekady marca do I dekady kwietnia. Głębokość siewu mieści się w przedziale 4-5 cm.

Więcej na ten temat w tekście: Siew pszenicy jarej

Nawożenie jest kolejnym czynnikiem, który wpływa na wielkość i jakość plonu, jaki uzyska uprawiana pszenica jara. Technologia uprawy ściśle związana jest z prawidłowym nawożeniem. Pszenica jest rośliną średnio wrażliwą na niedobory P i K. W przypadku potasu i fosforu nawozy stosuje się w dawce od 60 do 110 kg/ha P₂O₅ oraz od 80 do 120 kg/ha K₂O. Nawożenie azotowe przeprowadza się w dawce od 70 do 110 kg/ha. W przypadku, gdy plon stanowiły rośliny nie zbożowe, stosuje się go w dawce od 40 do 50 kg/ha. Dawki azotu dzieli się i stosuje w dawkach dzielonych. Dawki nawozów wapniowych uzależnione są od rodzaju gleby i wynoszą od 1,0 t/ha CaO do 6,9 t CaO/ha. Gdy podłoże nie wymaga wapnowania, nawozy magnezowe stosuje się w dawce od 80 do 120 kg MgO/ha.

Pielęgnacja i zbiory pszenicy

Pszenica jara słabo konkuruje z chwastami. W przypadku pojawienia się chwastów warto zastosować herbicydy – najlepiej w kilku terminach, zależnie od gatunku i stopnia zachwaszczenia pola.

Ogromne znaczenie odgrywa również ochrona pszenicy jarej. Technologia uprawy obejmuje uprawę odmian odpornych m.in. na mączniaka, septoriozę plew i liści, fuzariozę kłosów oraz rdzę brunatną. Straty w plonach powodowane powyższymi chorobami mogą sięgać nawet 60%. Oprócz chorób pszenica jara może być atakowana przez mszyce oraz skrzypionki.

Zbiór pszenicy jarej wykonuje się w fazie dojrzałości pełnej, najczęściej od I do III dekady sierpnia przy pomocy kombajnu, przy wilgotności ziarna poniżej 14%.

Najważniejsze choroby pszenicy

Bibliografia

1. Bartkiewicz-Soltykiewicz A., Wymagająca pszenica jara. Wieś Mazowiecka. Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie. 2014, 02, s. 16-17. [Google Scholar]
2. Cyfert R., Najewski A., Pszenica jara – najbardziej elitarny gatunek. Top Agrar Polska. 2008, 02, s. 56-58. [Google Scholar]
3. Kordas L., Zawieja J., Wpływ sposobu uprawy roli pod pszenicę jarą i jej przedplon na zawartość diaspor chwastów w glebie. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 2003, 490, s. 113-120. [Google Scholar]
4. Lewandowska B., Pszenica jara. 1999. Synteza Wyników Doświadczeń Odmianowych. 1999, 1160, s. 9-30. [Google Scholar]
5. Mazurek J., Pszenica jara. Agrochemia. 1985, 03, s. 6-7. [Google Scholar]
6. Michalak A., Przegląd odmian. Pszenica jara. Farmer. 2007, 04, s. 7-10. [Google Scholar]
7. Skrzypek A., Pszenica jara. Przegląd Zbożowo-Młynarski. 2019, 63 (2), s. 8-9. [Google Scholar]