Najważniejsze choroby pszenicy

Straty w plonach najczęściej powodowane są przez choroby i szkodniki pszenicy. W momencie kiedy choroby pszenicy wystąpią w dużym nasileniu, straty w plonach mogą przekraczać nawet 90%. Kluczem do uniknięcia strat ilościowych i jakościowych plonów jest znajomość charakterystyki poszczególnych chorób pszenicy oraz metod ich zwalczania. W zależności od miejsca porażenia choroby pszenicy ozimej dzieli się na choroby podsuszkowe, które dotykają źdźbła i korzenie, oraz choroby liści. Jakie są najpopularniejsze patogeny pszenicy jarej i ozimej? 

Najpopularniejsze choroby pszenicy

Jeśli chodzi o choroby grzybowe w pszenicy, rozwijają się one przede wszystkim w warunkach ciepłej jesieni oraz lekkiej zimy. Patogeny pszenicy ozimej porażające źdźbła i korzenie we wczesnych fazach rozwojowych to fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i korzeni. Zapobieganie tej chorobie polega przede wszystkim na działaniu prewencyjnym czyli przestrzeganiu zasad agrotechniki oraz stosowaniu profesjonalnie zaprawionego, kwalifikowanego materiału siewnego.

Inne choroby porażające źdźbła i korzenie pszenicy to ostra plamistość oczkowa, a także łamliwość podstawy źdźbła. Zwalczanie patogenów w przypadku tych chorób polega na odpowiedniej agrotechnice, prawidłowym zmianowaniu oraz stosowaniu prewencyjnych zabiegów fungicydowych. 

Do chorób porażających liście pszenicy ozimej zaliczana jest między innymi brunatna plamistość liści pszenicy. Zwalczanie tej choroby polega na stosowaniu odpowiednich środków grzybobójczych. Kolejną chorobą porażającą liście pszenicy (jak i również źdźbła) jest mączniak prawdziwy zbóż i traw. Charakterystycznym objawem choroby jest złożony z grzybni i zarodników biały mączysty nalot, który można zaobserwować na liściach i pochwach liściowych, a niekiedy również na źdźbłach i kłosach. Zwalczanie polega w tym wypadku na stosowaniu metod chemicznych po przekroczeniu progu szkodliwości. 

Do groźnych chorób pszenicy zaliczana jest również rdza brunatna pszenicy. Jej rozwojowi sprzyja wysoka wilgotność powietrza. Objawia się ona występowaniem brunatnych poduszek grzybni z widocznymi skupiskami zarodników, które można dostrzec na liściach. Inną chorobą pszenicy jarej jest septorioza liści, której charakterystycznym objawem są widoczne gołym okiem żółtozielone plamy na liściach. Zwalczanie rdzy brunatnej pszenicy wiąże się ze stosowaniem oprysków preparatami grzybobójczymi. Pszenica często porażana jest również przez chorobę, jaką jest septorioza paskowana liści pszenicy. Zwalczanie w przypadku septoriozy polega na wykonaniu zabiegu odpowiednim fungicydem. Do chorób porażających pszenicę zaliczana jest ponadto fuzarioza liści pszenicy oraz fuzarioza kłosów, która powoduje duże straty ilościowe, a zwłaszcza jakościowe. Dodatkowo, duże porażenie ziarna sprawia, że nie nadaje się ono na cele spożywcze i paszowe.

Bibliografia

1. Brzozowski J., Brzozowska I., Jastrzębska M., Skuteczność zabiegów fungicydowych i fungicydowo-nawozowych stosowanych w uprawie pszenicy ozimej. Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Agricultura. 1998, 65, s. 129-138. [Google Scholar]
2. Głazek M., Krzyzińska B., Wykorzystanie stymulatora odporności roślin w ochronie pszenicy ozimej przed chorobami grzybowymi. Progress in Plant Protection. 1999, 39 (2), s. 818- 822. [Google Scholar]
3. Horoszkiewicz-Janka J., Korbas M., Kubsik K., Tratwal A., Ochrona pszenicy ozimej przed chorobami przy zastosowaniu systemu wspomagania decyzji. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego. 2014, 3 (77), s. 82-92. [Google Scholar]
4. Jaczewska-Kalicka A., Aspekty ekonomiczne ochrony pszenicy ozimej przed chorobami. Progress in Plant Protection. 1998, 38 (2), s. 477-479. [Google Scholar]
5. Janczak C., Bubniewicz P., Pruszyński S., Konwencjonalna a zintegrowana ochrona pszenicy ozimej przed chorobami grzybowymi i szkodnikami. Ochrona Roślin. 2003, 47 (03), s. 2-4. [Google Scholar]
6. Janczak C., Korbas M., Weber Z., Przydatność fungicydów i programów ochrony pszenicy ozimej przed chorobami w Polsce. Ochrona Roślin. 1993, 37 (01), s. 3-6. [Google Scholar]
7. Kaniuczak Z., Bereś P. K., Efektywność ekonomiczna zastosowanych fungicydów w ochronie pszenżyta ozimego i pszenicy ozimej przed chorobami grzybowymi. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 2008, 531. [Google Scholar]
8. Korbas M., Kubiak K., Chemiczna ochrona jęczmienia jarego i pszenicy ozimej przed chorobami, a niektóre cechy plonu ziarna wpływające na jego jakość. Progress in Plant Protection. 1998, 38 (2), s. 473-476. [Google Scholar]
9. Podolska G., Stypula G., Plonowanie i wartość technologiczna ziarna pszenicy ozimej w zależności od sposobu ochrony przed chorobami i chwastami. Pamiętnik Puławski. 2002, 130 (2), s. 587-596. [Google Scholar]
10. Świerczyńska I., Pieczul K., Perek A., Korbas M., Skuteczność fungicydów w ochronie podstawy źdźbła pszenicy ozimej przed grzybami patogenicznymi. Progress in Plant Protection. 2019, 59 (1), s. 62-68. [Google Scholar]
11. Turkiewicz A., Nowoczesna technologia uprawy. Ochrona pszenicy ozimej przed chorobami grzybowymi. Agrochemia. 1988, 09, s. 6-7. [Google Scholar]