Nowe zasady stosowania azotu

Racjonalne nawożenie azotem powinno uwzględniać nie tylko cel produkcyjny, ekonomiczny i ekologiczny, lecz musi odbywać się zgodnie z określonymi przepisami prawnymi. Od 27 lipca 2018 roku w Polsce obowiązują nowe przepisy, które dotyczą stosowania nawozów azotowych. Czego dotyczą zmiany związane z nawożeniem azotowym?

Nawożenie azotowe – czego dotyczą nowe przepisy

Z dniem 27 lipca 2018 roku na obszarze całego kraju w myśl „Programu Działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczaniu” obowiązują nowe przepisy, które dotyczą stosowania nawozów.

Zmianie uległo nawożenie azotowe – terminy, dawki, a także wymogi dotyczące minimalnych odległości od ujęć wodnych itd.

Wiąże się to również z nowymi obowiązkami dokumentacyjnymi dla znacznej części gospodarstw rolnych. Ograniczone zostały dawki azotu. Wprowadzony został obowiązek posiadania większych zbiorników na nawozy naturalne. Z kolei obowiązek dokumentacji dotyczy większości rolników i zależy przede wszystkim od wielkości posiadanego gospodarstwa oraz od skali produkcji rolnej.

Kiedy nawozić azotem?

Dla rolnika bardzo ważną zmianą jest okres stosowania nawozów, który został skrócony. Dokarmianie azotem po wprowadzonych zmianach należy wykonywać zgodnie z określonymi terminami stosowania nawozów. Warto w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na to, czy nawozimy grunty orne, czy też trwałe użytki zielone (TUZ). Ważny jest również rodzaj stosowanego nawozu. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami nawozy azotowe zostały połączone z gnojowicą i gnojówką, natomiast obornik został wydzielony osobno. Kiedy zatem nawożenie azotem będzie zgodne z obowiązującymi przepisami?

Nawożenie nawozami azotowymi, gnojówką i gnojowicą

Nawożenie nawozami azotowymi oraz gnojówką i gnojowicą w okresie jesiennym na większym obszarze kraju należy, zgodnie z nowymi przepisami, przeprowadzić od 1 marca do 25 października. Z kolei dla wyznaczonych gmin lub obrębów ewidencyjnych kilku województw: Dolnego Śląska, Małopolski, Podkarpacia, Podlasia (płn. wsch.), Warmii i Mazur oraz dla Śląska termin nawożenia został skrócony do 15 października. Dla wyznaczonych obszarów województw: podlaskiego warmińsko-mazurskiego oraz lubelskiego termin stosowania nawozów został skrócony do 20 października. W przypadku roślin wieloletnich, upraw trwałych oraz TUZ dokarmianie azotem można wykonać w terminie od 1 marca do 31 października.

Terminy stosowania obornika na polu

W przypadku obornika okres stosowania tego naturalnego nawozu organicznego na grunty orne przypada od 1 marca do 31 października. W przypadku upraw trwałych, roślin wieloletnich oraz trwałych użytków zielonych nawożenie obornikiem należy wykonać w terminie od 1 marca do 30 listopada. Z kolei pola z ugorem pozostają bez nawożenia. Wyjątek stanowi planowane włączenie ich do procesu produkcji. Wówczas możliwe jest nawożenie w okresie jesiennym, zanim zostanie zakończone odłogowanie.

Odstępstwa od przyjętych terminów stosowania nawozów azotowych

Zatwierdzone przepisy dotyczące stosowania nawożenia azotem mogą mieć pewne odstępstwa.

Terminy nawożenia nie będą dotyczyły właścicieli gospodarstw, którzy będą wysiewać uprawy po późno schodzących z pola przedplonach. A także po uprawie buraków cukrowych, kukurydzy i po późnych odmianach warzyw.

Wówczas jednak dawka azotu w przypadku nawozów wieloskładnikowych dla zakładanej uprawy nie może być większa niż 30 kg  N/ha. Odstępstwa mogą wynikać również z niekorzystnych warunków atmosferycznych panujących w momencie planowanych zbiorów lub nawożenia. Wówczas nawożenie azotowe (nawozami azotowymi, gnojowicą oraz gnojówką) na gruntach ornych możliwe będzie do 30 listopada.

Obowiązek prowadzenia dokumentacji dla większości rolników

Program nakłada również obowiązek prowadzenia ewidencji, która uzależniona jest od wielkości gospodarstw rolnych i skali produkcji. Ewidencja związana z zabiegami agrotechnicznymi, które dotyczą nawożenia azotem obecnie (od 27 lipca 2018) wymagana jest od gospodarstw, których minimalna powierzchnia jest równa lub większa 10 ha użytków rolnych. Jak i gospodarstw, które utrzymują zwierzęta w liczbie 10 DJP lub większej (zgodnie ze stanem średniorocznym). Powinna ona zawierać datę, kiedy przeprowadzono nawożenie azotem, rodzaj upraw oraz powierzchni, rodzaj zastosowanego nawozu i dawkę nawozu. Potrzebna dokumentacja powinna być prowadzona w jednej z wybranych form: dopuszczalne są zapisy własne, arkusze, dzienniki, prowadzenie książki nawozowej lub forma elektroniczna.

Odpady rolnicze – jakie zmiany nas czekają?

Gdzie nie należy aplikować nawozów?

Na obszarze kraju nie stosuje się nawozów na glebach zalanych wodą, jak również na tych zamarzniętych oraz pokrytych warstwą śniegu. Nie należy aplikować nawozów na grunty orne, które znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie wód powierzchniowych. W przypadku wszystkich nawozów oprócz gnojowicy nie aplikuje się ich w odległości mniejszej niż 5 m od jezior i zbiorników wodnych (do 50 ha). A także cieków naturalnych, kanałów i rowów o szerokości większej niż 5 m. W przypadku gnojowicy odległość od brzegów nie powinna być mniejsza niż 10 m. Aplikowania wszystkich nawozów nie należy przeprowadzać w odległości mniejszej niż 20 m w przypadku brzegów jezior i zbiorników wodnych o powierzchni od 50 ha. A także ujęć wody i obszarów morskiego pasa nadbrzeżnego.

Jakie nowe obowiązki czekają rolników w najbliższym czasie?

W przypadku gospodarstw o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych lub gospodarstw, które prowadzą uprawy intensywne na powierzchni powyżej 50 ha od 1 stycznia 2019 roku obowiązywał będzie wymóg posiadania planu nawożenia azotem. Wymóg ten dotyczył będzie również gospodarstw, które posiadają obsadę powyżej 60 DJP (na podstawie stanu średniorocznego). W przypadku gospodarstw wielkotowarowych, które utrzymują drób lub świnie – plan nawożenia azotem powinien być sporządzany w oparciu o skład nawozów, zasobność gleby oraz potrzeby pokarmowe roślin. Gospodarstwa te również od 1 stycznia 2019 roku będą miały obowiązek sporządzania planu nawożenia azotem, który musi być zaopiniowany przez stację chemiczno-rolniczą.

Bibliografia

1. Ciecko Z., Wyszkowski M., Szagala J., Wpływ 4-letniego stosowania mineralnych nawozów azotowych na zawartość N-NO3, i N-NH4 w glebach. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 1996, 440, s. 27-33. [Google Scholar]
2. Fotyma E., Wyznaczanie dawek nawozów azotowych na podstawie analizy gleby i roślin. Zeszyty Edukacyjne. Rolnictwo Polskie i Ochrona Jakości Wody. 1997, 04, s. 49-55. [Google Scholar]
3. Kruczek A., Sulewska H., Wpływ sposobu stosowania nawozów azotowych i nawozu wieloskładnikowego na gromadzenie składników mineralnych w początkowym okresie wzrostu kukurydzy. Acta Agrophysica. 2005, 6 (3), s. 677-688. [Google Scholar]
4. Szmigiel A., Badania nad następczym działaniem nawozów azotowych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 1980, 243, s. 121-126. [Google Scholar]
5. Zalewski A., Zmiany na rynku nawozów azotowych w Polsce w latach 2000-2010. Journal of Agribusiness and Rural Development. 2013, 4 (30). [Google Scholar]