Wpływ czynników atmosferycznych na siew zbóż jarych. Jak radzić sobie z ekstremalnymi warunkami?

Przebieg pogody może znacząco utrudnić siew zbóż jarych. Kapryśna wiosenna aura często stawia rolników przed dylematem czy siać zboża jare pomimo braku optymalnych warunków, czy może jednak poczekać. Przyjrzyjmy się zatem najbardziej prawdopodobnym scenariuszom, by ułatwić podjęcie właściwej decyzji.

Wpływ warunków atmosferycznych na siew zbóż jarych

Kluczowe dla wykonania siewu zbóż jarych w optymalnych warunkach są dwa czynniki, woda i temperatura. Nadmierna wilgotność gleby utrudni prawidłowe uprawienie gleby i siew, a w skrajnych wypadkach uniemożliwi wjazd w pole. Z kolei niedostateczne uwilgocenie gleby będzie stanowiło przeszkodę dla kiełkowania i wschodów. Niskie temperatury, także spowolnią te procesy, co w przypadku długotrwałego utrzymywania się takiego stanu jest przeszkodą do uzyskania wysokich plonów ziarna.

Jak zapobiec stresowi wschodzących roślin?

Za optymalny termin siewu zbóż jarych przyjmuje się przedział pomiędzy 15 marca a 10 kwietnia. W pewnym uproszczeniu możemy założyć, że dla zachodniej i południowozachodniej części kraju siewy powinniśmy wykonać do 25 marca. Na południu i w rejonach centralnych siejemy pomiędzy 20 a 30 marca. Na wschodzie i północy kraju od 25 marca do 5 kwietnia, a w rejonach górskich i na północnym wschodzie Polski siewy powinny się odbyć w pierwszej dekadzie kwietnia. Tyle teorii kalendarzowej, a co zrobić gdy we wskazanych terminach pogoda nie sprzyja siewom zbóż jarych?

Wiosenna susza – wpływ na wschody zbóż

Wiosenne niedobory wody w oczywisty sposób zakłócają wschody zbóż. Aby być, na ile to możliwe, przygotowanym do wiosennej suszy powinniśmy tak zaplanować jesienne i wiosenne prace uprawowe, by minimalizować parowanie wody z gleby. Odpowiednio dobrane zabiegi i terminy ich wykonania pozwolą na optymalne wykorzystanie pozimowych zapasów wody. Niedobór wody jest przesłanką, aby siew wykonać tak szybko jak to tylko możliwe. Realizację takiej strategii mogą jednak utrudnić niskie temperatury.

Jak wiosenne przymrozki wpływają na kiełkowanie zbóż?

Utrzymujące się wiosną bardzo niskie temperatury nie pozostają bez wpływu na tempo i równomierność wschodów. Jednak zboża jare mają niskie wymagania termiczne. Minimalna temperatura gleby na głębokości siewu to 2–3°C, a już przy 5°C rozwój roślin nabiera pożądanego tempa. Jeśli więc temperatury nie będą ekstremalnie niskie, jak na przełom marca i kwietnia, nie powinny stanowić istotnej przeszkody. Także wiosenne przymrozki występujące bezpośrednio po siewiple nie zaszkodzą kiełkującym nasionom. Pod warunkiem że w czasie siewu gleba była ogrzana do 2–3°C, a ujemne temperatury nie będą utrzymywały się dłużej niż 3 doby.

Jak dobrać optymalny termin siewu zbóż jarych?

Mając na względzie powyższe założenia, za największe zagrożenie należy uznać warunki całkowicie uniemożliwiające wjazd w pole. Mogą one wymuszać znaczące opóźnienie siewu. Co przy relatywnie krótkim okresie wegetacji zbóż jarych ma duże znaczenie, a w przypadku jęczmienia browarnego może oznaczać nie tylko spadek plonu, ale i konieczność zmiany jego przeznaczenia na paszowy.

Siew zbóż jarych, szczególnie w warunkach niedostatków wody należy wykonać najszybciej jak to tylko możliwe, a ewentualne umiarkowane chłody nie powinny mieć istotnego znaczenia dla finalnego rezultatu uprawy.

Zobacz również: Technologia uprawy zbóż jarych po wypadnięciu ozimin