Skracanie pszenicy – korzyści, terminy, środki

Oprysk na skracanie pszenicy jarej i ozimej stał się obowiązkowym zabiegiem agrotechnicznym stosowanym przez większość rolników. Dostrzegli oni korzyści płynące ze stosowania regulatorów wzrostu w postaci zwiększonego plonu. Prawidłowo wykonany zabieg poza usztywnieniem źdźbła i ograniczeniem wylegania łanu, zapewnia również lepsze ukorzenienie rośliny, przez co jest ona mniej podatna na stresy środowiskowe, takie jak niedobór wody.

Kiedy skracać pszenicę ozimą?

Producenci środków na skracanie zalecają zwykle wykonanie zabiegu w fazie pierwszego kolanka (BBCH 31). Jednak znaczną część produktów można stosować nawet do fazy pierwszych widocznych ości (BBCH 49). W zależności od warunków atmosferycznych faza ta rozpoczyna się około 2 tygodnie po rozpoczęciu strzelania w źdźbło, kiedy pierwsze międzywęźle znajduje się w do 1 cm nad węzłem krzewienia.
Oprysk na skracanie można również łączyć z zabiegiem przeciw chorobom grzybowym, jako że termin T1 schodzi się w czasie z terminem stosowania antywylegaczy. Wielu producentów środków, szczególnie tych zawierających trineksapak etylu albo CCC (chlorek chloromekwatu), zaleca stosowanie środka na skracanie w dawkach dzielonych. W celu maksymalizacji efektów można połączyć zabieg regulatorem wzrostu wraz z fungicydami w terminach T1 i T2.

Należy jednak uważać na stosowanie etefonu lub CCC w mieszaninie z innymi środkami, zwłaszcza nieprzebadanymi w łączonych dawkach herbicydami, ze względu na zagrożenie efektem fitotoksycznym względem rośliny uprawnej. Wynika to ze specyfiki wymienionych substancji czynnych, jako że wnikają one w głąb rośliny uprawnej, narażając ją na negatywne skutki działania środków na chwasty.

W jakich warunkach nie należy skracać pszenicy ozimej?

Bardzo istotne jest wykonywanie zabiegu w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Mianowicie oprysk na skracanie według zaleceń producentów, najlepiej wykonać w temperaturze 10–15°C. Jest to zakres temperatur, podczas których efekty zabiegu są najlepsze. Niektórzy producenci dopuszczają stosowanie preparatów bazujących na trieksapaku etylu już od 5°C.

Należy również pamiętać, że na zmniejszoną efektywność zabiegu wpływać mogą opady atmosferyczne. Dlatego nie należy stosować oprysku na skracanie, jeżeli istnieje ryzyko wystąpienia opadów deszczu w czasie 3–4 godzin od planowanego zabiegu.

Na skuteczność zabiegu wpływa również poziom nasłonecznienia. Aspekt ten jest szczególnie ważny w przypadku środków zawierających trineksapak etylu. Oprysk na skracanie jest najefektywniejszy przy bezchmurnym niebie, a zatem wykonywanie go w dni pochmurne jest mniej wydajne.
Oprócz tego nie powinno się stosować środków na skracanie na plantacjach silnie zachwaszczonych, ponieważ skrócenie źdźbła rośliny uprawnej może stworzyć lepsze warunki do rozwoju chwastów.

Co na skracanie pszenicy?

Większość środków na skracanie pszenicy opiera się na  takich substancjach jak: trinaksapak etylu oraz CCC. Ponadto na rynku funkcjonują preparaty zawierające chlorek mepikwatu i proheksan wapnia. Producenci środków ochrony roślin oferują także regulatory wzrostu bazujące na etefonie. Środki te wyróżnia możliwość wykonania późniejszego zabiegu w porównaniu z pozostałymi preparatami, czyli w okresie wydłużania się źdźbła. Użytkowanie regulatorów wzrostu zawierających etefon w fazie pierwszego kolanka jest niezalecane.

Dlaczego warto skracać zboża?

Najistotniejszą korzyścią płynącą ze skracania zbóż jest aspekt ekonomiczny. Dotyczy to zniwelowania strat spowodowanych wyleganiem zbóż poprzez usztywnienie źdźbła. Ciekawe jest to, że odmiany zbóż genetycznie wysokie reagują na działanie środka silniejszym skróceniem międzywęźli.

Ponadto dostęp roślin do substancji odżywczych dostarczonych wraz z nawozami do gleby jest zwiększony, ponieważ system korzeniowy jest lepiej rozwinięty. Również dzięki temu złagodzona jest presja suszy na roślinach przez zwiększony dostęp do wody, co w dzisiejszych czasach jest bardzo istotne.

Co więcej, stosowanie środków zawierających CCC powoduje, że rośliny wykształcają szersze i grubsze blaszki liściowe.
Najważniejsze jest jednak to, że samo usztywnienie i skracanie źdźbła nie wpływa negatywnie na wielkość kłosa i masę ziarna.

Podsumowanie

Szereg korzyści ekonomicznych wynikających ze skracania pszenicy ozimej, jarej oraz innych zbóż, zachęca rolników do wykonywania zabiegów środkami na skracanie. Przede wszystkim chodzi tutaj o ochronę roślin przed wyleganiem, poprzez usztywnienie i ograniczenie wydłużania źdźbła. Skracanie nie odbywa się kosztem redukcji masy rośliny czy osłabieniem systemu korzeniowego, a wręcz przeciwnie. Zboża wytwarzają silnie rozgałęzione korzenie, zdolne do pobierania większej ilości wody i substancji mineralnych dostarczonych wraz z nawozami.

Dodatkowym aspektem jest możliwość łączenia środków na skracanie z innymi środkami np. z fungicydami, co zapewnia oszczędność paliwa. Należy pamiętać jednak stosowaniu się do zaleceń producenta, zwłaszcza w kontekście warunków pogodowych.

Przeczytaj również:

Zabieg T2 w pszenicy i innych zbożach

Zwalczanie chwastów w zbożach wiosną

Bibliografia

1. Jakubiak E., Kardasz P., Szemendera A., Wyrzykowska D., Evaluation of growth regulators in spelt wheat. Progress in Plant Protection. 2013, 53 (1), pp. 87-90. [Google Scholar]
2. Kalinowski M., Dwie fazy na optymalne skracanie. Tygodnik Poradnik Rolniczy. 2019, 10 (772), s. 19-21. [Google Scholar]
3. Kalinowski M., Jak rozpoznać optymalne fazy na skracanie. Tygodnik Poradnik Rolniczy. 2020, 10 (824), s. 32-33. [Google Scholar]
4. Kulczycki G., Sowiński J., Grocholski J., Reakcja odmian pszenicy ozimej na stosowane regulatory wzrostu. Progress in Plant Protection. 2006, 46 (2), s. 246-248. [Google Scholar]
5. Leszczyńska D., Efektywność stosowania regulatorów wzrostu w pszenicy. Farmer. 2015, 03, s. 114-117. [Google Scholar]
6. Marczewska-Kolasa K., Kieloch R., Ocena łącznego stosowania amidosulfuronu z CCC w zależności od fazy rozwojowej pszenicy ozimej. Progress in Plant Protection. 2012, 52, s. 567-571. [Google Scholar]