Ochrona podstawy źdźbła

Uprawy zbóż mają największy udział w strukturze zasiewów w Polsce, a niekwestionowanym liderem w tej kategorii jest pszenica. Z tego względu skuteczna ochrona właśnie tych plantacji jest kluczowa dla przytłaczającej większości producentów rolnych. Przyjrzyjmy się zatem zagrożeniom, jakie czyhają na zboża, i dostępnym metodom na zwalczanie chorób podstawy źdźbła.

Choroby podstawy źdźbła

Ryzyko wystąpienia chorób podstawy źdźbła, nazywanych też podsuszkowymi, zależy od lokalizacji plantacji, warunków pogodowych i wykonywanych zabiegów agrotechnicznych. Pokaźna część areału upraw zbóż jest jednak mocno narażona na ich występowanie, a zaniechanie działań ochronnych odbije się niekorzystnie na poziomie plonowania. Z tego względu warto sprawdzić, jak wyglądają objawy poszczególnych chorób i prowadzić stały monitoring plantacji, by móc w porę zareagować na zagrożenie. Do chorób podsuszkowych zaliczamy:

• łamliwość źdźbła zbóż,
• fuzaryjną zgorzel podstawy źdźbła,
• zgorzel podstawy źdźbła,
• ostrą plamistość oczkową.

Jak chronić podstawę źdźbła – agrotechnika

Prawidłowo prowadzona agrotechnika może ograniczać presję wspomnianych patogenów. Kluczowe są zabiegi przyspieszające mineralizację resztek pożniwnych, np. orka. Równie ważne jest odpowiednie zmianowanie. Na ograniczenie presji chorób podsuszkowych dobrze wpływa wprowadzenie do zmianowania roślin „niezbożowych” np. roślin bobowatych lub okopowych i niestosowanie uproszczeń w uprawie gleby. Niestety nawet najlepiej prowadzona agrotechnika nie jest w stanie w pełni zabezpieczyć plantacji przed występowaniem chorób grzybowych.

Zwalczanie chorób podstawy źdźbła – fungicydy

Zabiegi fungicydowe prowadzi się zapobiegawczo i interwencyjnie po stwierdzeniu infekcji. Oprysk ochronny pomaga zabezpieczyć plantację i zapobiec rozwojowi patogenów. Warto wziąć pod uwagę podatność uprawianej odmiany na konkretne infekcje i odpowiednio ułożyć strategię ochrony. Najważniejszym zabiegiem zapobiegawczym chorobom podstawy źdźbła, w szczególności zgorzeli podstawy źdźbła, a tym samym najskuteczniejszym przy wprowadzaniu niewielkich ilości fungicydów – jest zaprawianie nasion. Zobacz jak powstaje materiał siewny kwalifikowany.

Działanie zapobiegawcze jest o tyle ważne, że każda infekcja osłabia roślinę, a tym samym ogranicza plon. Jeśli już zaobserwujemy objawy chorób podstawy źdźbła, oznacza to, że infekcja przebiegła już jakiś czas temu. Należy wówczas jak najszybciej przeprowadzić zabieg środkiem dobranym do uprawy, fazy rozwojowej roślin i oczywiście do zauważonej choroby. Nie można też zapominać o tzw. strategii antyodpornościowej. Aby zapobiegać powstawaniu odporności patogenów na środki ochrony roślin i zagwarantować sobie skuteczność zabiegów w kolejnych latach, należy wykorzystywać fungicydy z różnych grup chemicznych. Dobrym rozwiązaniem jest też stosowanie mieszanin kilku substancji aktywnych.

Bibliografia

1. Fogt A., Choroby podstawy źdźbła pszenicy ozimej. Ochrona Roślin. 2006, 51 (01), s. 22-24. [Google Scholar]
2. Korbas M., Choroby podstawy źdźbła i ich zwalczanie. Ochrona Roślin. 2005, 50 (04), s. 15-18. [Google Scholar]
3. Korbas M., Horoszkewicz-Janka J., Ochrona podstawy źdźbła. Farmer. 2018, 03, s. 90-98. [Google Scholar]
4. Oleś K., Ochrona zbóż przed chorobami. Magazyn Rolniczy AURA. 1999, 06, s. 23-25. [Google Scholar]
5. Sawińska Z., Ochrona podstawy źdźbła. Tygodnik Poradnik Rolniczy. 2014, 17, s. 22. [Google Scholar]
6. Świerczyńska I., Ocena skuteczności działania wybranych fungicydów w ochronie podstawy źdźbła pszenicy ozimej. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego. 2021, 3 (105), s. 20-29. [Google Scholar]