Jesienna ochrona pszenżyta ozimego

Uprawa pszenżyta ozimego jest dobrą alternatywą do uprawy pszenicy na słabszych stanowiskach. Wynika to z nieco mniejszych wymagań tego gatunku. Nie jest to jednak jednoznaczne z brakiem potrzeby odpowiedniej ochrony czy nawożenia. Zastanówmy się zatem, jak powinna wyglądać jesienna ochrona pszenżyta.

Czy o pszenżyto ozime należy dbać jesienią?

Takie pytanie pojawia się zapewne ze względu na postrzeganie pszenżyta jako gatunku małowymagającego. Powinniśmy jednak zauważyć, że fakt, iż pszenżyto na słabych glebach radzi sobie lepiej niż pszenica, wykazuje też nieco mniejszą podatność na choroby, nie zwalnia nas z właściwej pielęgnacji plantacji.

Aby wykorzystać w pełni powyższe atuty pszenżyta, powinniśmy stosować zarówno adekwatną do okoliczności ochronę chemiczną, jak i nawożenie. W sprzyjających warunkach dobrze prowadzona uprawa pszenżyta ozimego może być bowiem równie rentowna jak uprawa pszenicy.

Jakie opryski na pszenżyto ozime jesienią warto wykonać?

Planując opryski pszenżyta jesienią, powinniśmy wziąć pod uwagę ten sam zestaw zabiegów, który wykonujemy w uprawie pszenicy. Dlatego na tej liście z pewnością powinno się znaleźć odchwaszczanie i zabieg fungicydowy oraz zwalczanie szkodników. Warto również wykonać dokarmianie dolistne pszenżyta ozimego.

Ochrona pszenżyta ozimego przed chwastami

Zwalczanie chwastów w pszenżycie jesienią jest niezwykle korzystne. Tak jak w przypadku innych ozimin, wyeliminowanie konkurencji roślin niepożądanych na polu pozwala na właściwy rozwój roślin. To z kolei wpływa na ich zdolność do przezimowania i pozwala na dynamiczny wzrost wiosną. Naturalnym rezultatem tego stanu jest możliwość osiągnięcia wyższego plonu.

Popularne wśród plantatorów pszenżyta ozimego przenoszenie zabiegu herbicydowego na sezon wiosenny po pierwsze nie zapewnia wspomnianych wyżej korzyści, a po drugie pozwala chwastom na osiąganie zaawansowanych faz rozwojowych. Co czyni je trudniejszymi do zwalczenia.

Choroby pszenżyta ozimego

Dominacja zbóż w strukturze zasiewów naszych gospodarstw zwiększa presję patogenów chorobotwórczych. Odbija się to także na zdrowotności pszenżyta. Choć zazwyczaj nie potrzebuje ono tak intensywnej ochrony fungicydowej jak pszenica, całkowita rezygnacja z jesiennego oprysku zwalczającego choroby może znacząco odbić się na kondycji roślin, więc i na plonie. 

Standardowo zatem potrzebny jest regularny monitoring plantacji i w razie potrzeby zabieg fungicydowy. Podczas jesiennej lustracji pszenżyta powinniśmy wypatrywać objawów porażenia mączniakiem i septoriozą. Ryzyko wystąpienia chorób pszenżyta przed zimowym spoczynkiem zależy oczywiście od przebiegu pogody (a ta w ostatnich latach niestety sprzyja patogenom), oraz od cech odpornościowych wysianej odmiany pszenżyta.

Nawożenie pszenżyta jesienią

Jesienne nawożenie pszenżyta wymaga przedsiewnego podania fosforu i potasu. Pierwszy z nich odpowiada między innymi za rozwój systemu korzeniowego, więc jego rola na tym etapie jest nie do przecenienia. Z kolei potas potrzebny jest do prawidłowej gospodarki wodnej w roślinach. Jest także niezbędny do właściwego przebiegu przemian azotowych. Oba te składniki są więc kluczowe w okresie jesiennym.

Jesienią nie należy przesadzać z nawożeniem azotowym. Może ono prowadzić do zwiększenia ryzyka infekcji i ograniczenia rozwoju systemu korzeniowego. Dlatego dawka azotu powinna być precyzyjnie dobrana na podstawie wiedzy o zasobności gleby.

Dokarmianie dolistne pszenżyta ozimego

Dolistne nawożenie pszenżyta jesienią warto zastosować w szczególności gdy dynamika rozwoju roślin nie jest zadowalająca. Niedobory mikroelementów często na początkowym etapie nie dają wyraźnych objawów, co nie znaczy, że nie wpływają niekorzystnie na rozwój pszenżyta. Z tego względu warto sięgnąć po dolistne nawozy wieloskładnikowe. W składzie zastosowanego jesienią preparatu nie powinno zabraknąć miedzi, manganu i cynku. Optymalnym terminem na dolistne dokarmianie pszenżyta jesienią będzie początek fazy krzewienia.

Przeczytaj również: Uprawa pszenżyta ozimego – krok po kroku

Bibliografia

1. Brzozowska I., Brzozowski J., Plon i elementy plonowania pszenżyta ozimego w zależności od metody pielęgnacji i sposobu nawożenia azotem. Fragmenta Agronomica. 2013, 30 (1), s. 7-19. [Google Scholar]
2. Buraczyńska D., Ceglarek F., Plonowanie pszenżyta ozimego w zależności od przedplonu. Fragmenta Agronomica. 2009, 26 (1), s. 9-18. [Google Scholar]
3. Jaśkiewicz B., Określenie wymagań agrotechnicznych nowych odmian pszenżyta ozimego. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. 2002, 223-224, s. 151-157. [Google Scholar]
4. Jaśkiewicz B., Wpływ technologii produkcji na plonowanie pszenżyta ozimego w warunkach różnego udziału zbóż w strukturze zasiewów. Polish Journal of Agronomy. 2015, 23. [Google Scholar]
5. Majchrzak L., Pudełko J., Spurtacz S., Opłacalność uprawy pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego w warunkach produkcyjnych w latach 2005-2007. Fragmenta Agronomica. 2009, 26 (2), s. 81-88. [Google Scholar]
6. Suwara I., Stępień W., Tymińska A., Pruska K., Wpływ wieloletniego nawożenia mineralnego i zmianowania na zachwaszczenie pszenżyta ozimego. Fragmenta Agronomica. 2016, 3, s. 107-116. [Google Scholar]
7. Topa Z., Pszenżyto ozime. Wieś Mazowiecka. Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie. 2013, 07-08, s. 22-23. [Google Scholar]
8. Tratwal A., Roik K., Kardasz P., Bocianowski J., Plonowanie wybranych odmian pszenżyta ozimego w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego. 2018, 4, s. 73-88. [Google Scholar]