Co siać po rzepaku?

W powszechnej opinii rzepak uważany jest za roślinę wymagającą dużych nakładów pracy i środków. Niewątpliwie jest to zgodne z prawdą, jednak niezaprzeczalnie jest to także uprawa o bardzo wysokiej rentowności. Wysoka opłacalność uprawy rzepaku bywa pokusą do odejścia od reguł właściwego zmianowania. Jednak uproszczenia takie są zgubne, gdyż pociąga to za sobą negatywne konsekwencje, które finalnie negatywnie odbijają się na portfelu rolnika. Jak zatem zaplanować siew rzepaku?

Znaczenie zmianowania w uprawie rzepaku

Choć tendencja do upraw wielu roślin w monokulturze i zmianowaniach uproszczonych nadal się utrzymuje, warto pamiętać jakie zagrożenia i realne konsekwencje przynosi stosowanie wadliwego płodozmianu. Brak odpowiedniego zmianowania sprzyja zwiększonej presji chorób.  Finalnie wpływa to na wysokość plonu i wzrost kosztów prowadzenia plantacji wynikających z konieczności zastosowania bardziej intensywnej ochrony chemicznej. Gdy wykonujemy siew rzepaku po rzepaku, pojawia się problem ze zwalczeniem samosiewów.  Niezwalczone samosiewy rzepaku wpływają na pogorszenie jakości plonu zebranego w drugim roku.

Siew rzepaku po rzepaku – konsekwencje

Regułą jest co najmniej trzyletnia przerwa pomiędzy kolejnymi siewami rzepaku lub innych roślin z rodziny kapustowatych. Natomiast jeżeli na plantacji rzepaku wystąpiła kiła kapusty, powinniśmy powstrzymać się od siewu rzepaku nawet przez 7–8 lat. Pokusa do naruszenia tej zasady jest tym większa im lepsze ziemie mamy do dyspozycji. Jednak jest to pomysł całkowicie nietrafiony. Powodzenie uprawy rzepaku w ogromnej mierze zależy od zdrowotności roślin, a zahamowanie działalności patogenów chorobotwórczych w przypadku siewu rzepaku po rzepaku z pewnością będzie utrudnione. Co gorsza, będzie niosło także skutki długoterminowe jak choćby powstawanie odporności grzybów na środki ochrony roślin. Zatem co uprawiać po rzepaku?

Co siać po rzepaku ozimym?

Rzepak jest doskonałym przedplonem dla zbóż, a zwłaszcza dla pszenicy, żyta i jęczmienia ozimego. Pszenica i rzepak mają podobne wymagania glebowe, a ich następstwo po sobie pozwala ograniczyć zarówno presję chorób grzybowych, jak i szkodników.  Przekłada się to na oszczędności w stosowaniu środków ochrony roślin. Znacząca wartość rzepaku w płodozmianie ma wymierne wartości. Szacuje się, że plon zbóż wysiewanych po rzepaku jest nawet o 10% wyższy niż w wypadku siewu zboża po zbożu.

Osobną kwestią jest siew wiosenny w przypadku wcześniejszej likwidacji plantacji rzepaku, na przykład wskutek wymarznięć. W takim wypadku kluczowym czynnikiem jest czy i jakie herbicydy zastosowaliśmy na takim polu jesienią. Jeżeli zabiegu chwastobójczego nie wykonywaliśmy wcale, nie mamy właściwie żadnych ograniczeń. Natomiast w przypadku użycia herbicydów katalog możliwości jest ograniczony. Po pierwsze powinniśmy sprawdzić etykiety użytych środków, znajdziemy tam niezbędne informacje o tym, jakie rośliny jare możemy wysiać. Niekiedy wymagane będzie wykonanie orki na określoną głębokość. Pamiętajmy jednak, że ilość pozostałości substancji aktywnych w glebie w znacznym stopniu zależy od opadów atmosferycznych. Dlatego, jeśli mamy za sobą suchy sezon, powinniśmy roślinę następczą wybierać z większą uwagą, a najbezpieczniej będzie go przesiać rzepakiem jarym.

Jak uprawić glebę po rzepaku?

Przeczytaj również: Ochrona łanu przed szkodnikami jesienią

Bibliografia

1. Andrzejewska J., Międzyplony w zmianowaniach zbożowych. Postępy Nauk Rolniczych. 1999, 46 (1), s. 19-31. [Google Scholar]
2. Laskowski S., Dzienia S., Porównanie działania poplonów ścierniskowych i ozimych na kształtowanie gospodarki wodnej gleby lekkiej i plony w zmianowaniu. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 1973, 140, s. 199-212. [Google Scholar]
3. Niewiadomski W., Zawiślak K., Tolerancja rzepaku ozimego na uproszczenie zmianowania w świetle 10-letnich badań ścisłych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 1979, 229, s. 7-14. [Google Scholar]
4. Różyło K., Palys E., Plonowanie rzepaku ozimego uprawianego na rędzinie w zależności od jego udziału w zmianowaniu i rozstawy rzędów. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 2011, 559. [Google Scholar]
5. Urbanowski S., Plonowanie rzepaku ozimego w zmianowaniach i monokulturze. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 1990, 376, s. 143-148. [Google Scholar]